αποκρισάριος

Οι α. ήταν αρχικά αγγελιοφόροι (από τη λέξη των Βυζαντινών απόκριση, που σήμαινε αγγελία) στην υπηρεσία της αυτοκρατορικής αυλής και εμφανίστηκαν την εποχή της δυναστείας του Θεοδοσίου. Ο Προκόπιος ονομάζει τους αυλικούς αυτούς υπαλλήλους βερεδαρίους: «Και τινά των εις τας βασιλικάς αποκρίσεις αεί στελλομένων, ους δε βερεδαρίους καλούσιν». Εκτός από τους πολιτικούς α., υπήρχαν –όπως μας πληροφορεί κάποιος νόμος του Αναστασίου Α’– και οι στρατιωτικοί ad responsum,οι οποίοι ήταν εξουσιοδοτημένοι από τον αρχηγό του στρατού να παρακολουθούν όλες τις δικονομικές πράξεις. Υπήρχε επίσης μια τρίτη κατηγορία α., οι λεγόμενοι εκκλησιαστικοί, που συνήθως ήταν κληρικοί και στέλνονταν από τους επισκόπους τους ως εκπρόσωποί τους, είτε στον μητροπολίτη της επαρχίας τους είτε στον οικουμενικό πατριάρχη. Οι εκκλησιαστικοί α. διακρίνονταν στους επισκοπικούς, που εκπροσωπούσαν, όπως προαναφέραμε, τους επισκόπους στους μητροπολίτες ή στους πατριάρχες, τους επαρχιακούς, που ήταν εκπρόσωποι των μητροπολιτών στον πατριάρχη, και τους πατριαρχικούς, που έμεναν μόνιμα στην Κωνσταντινούπολη και εκπροσωπούσαν τα πατριαρχεία της Αλεξανδρείας, της Αντιοχείας και των Ιεροσολύμων στον αυτοκράτορα. Κάθε πρόκριτος που πήγαινε στην Κωνσταντινούπολη με σκοπό να ζητήσει ακρόαση από τον αυτοκράτορα έπρεπε προηγουμένως να επικοινωνήσει είτε με τον οικουμενικό πατριάρχη είτε με τον α. της περιοχής του. Α. έστελναν σε διάφορους ηγεμόνες και οι εκκλησιαστικές αρχές που βρίσκονταν εκτός των συνόρων της αυτοκρατορίας. Από τον 4ο ή τον 5ο αι., α. προς τον οικουμενικό πατριάρχη έστελνε και o πάπας της Ρώμης. Οι απεσταλμένοι αυτοί του Ρωμαίου ποντίφικα έμεναν στο ανάκτορο της Πλακιδίας, κόρης του Θεοδώρου του A’. Με νόμο του Ιουστινιανού δόθηκε το δικαίωμα να έχουν α. και τα μοναστήρια, ανδρικά και γυναικεία: «Δει δε έκαστον μοναστήριον υπό ηγούμενον τελούν έχειν τους λεγομένους αποκρισαρίους». Στη Δυτ. Εκκλησία, τον τίτλο του α. μπορούσαν να αποκτήσουν διάφοροι βαθμούχοι ιερωμένοι καθώς και οι εφημέριοι των ηγεμονικών αυλών.